Κλειδωνάς

Γκριζοκαφέ στο πάνω μέρος με μαύρο κεφάλι, λευκό μάγουλο και χαρακτηριστικό εκτεταμένο μαύρο στο λαιμό. Το κάτω μέρος είναι λευκωπό ενώ στην κλειστή φτερούγα διακρίνεται μια ανοιχτόχρωμη λεπτή ταινία. Γκριζωπά πόδια και μαύρο ράμφος. Όπως όλες οι παπαδίτσες έχει δυνατά πόδια και έτσι μπορεί να κρέμεται ανάποδα καθώς κινείται ανάμεσα στη βλάστηση αναζητώντας τροφή.

Είδος που μπορεί να χαρακτηριστεί και ενδημικό της ανατολικής μεσογειακής περιοχής, εμφανίζεται στη βαλκανική χερσόνησο και τη Ρουμανία, την Ανατολία μέχρι το δυτικό Ιράν και στα παράλια των χωρών της Μέσης Ανατολής (Συρία, Λίβανο, Ισραήλ). Στην Ελλάδα απουσιάζει από τα νησιά του Αιγαίου πλην της Κρήτης, Εύβοιας και της Λέσβου και στο Ιόνιο εμφανίζεται στην Κέρκυρα.

Ζει σε ανοιχτές, αραιά δασωμένες περιοχές με ξηρό κλίμα. Στη Λέσβο, θα το δούμε σε περιοχές του κεντρικού και δυτικού νησιού (εκτός του πευκοδάσους): σε ελαιώνες και βελανιδιές αλλά και βοσκοτόπια με διάσπαρτα δέντρα και ψηλούς θάμνους.

• Η Λατινική του ονομασία (lugubris) σημαίνει αυτός που μοιρολογεί/πενθεί και εκφράζει τόσο τη μουντή του εμφάνιση όσο και το μελαγχολικό του τραγούδι.
• Τρέφεται κυρίως με ασπόνδυλα (κάμπιες, αράχνες, ακρίδες, κ.ά) αλλά και σπόρους από αγκάθια και άλλα ετήσια φυτά.
• Γενικά κινείται σε χαμηλότερα τμήματα των θάμνων και δέντρων από τις άλλες παπαδίτσες και συχνότερα από τις υπόλοιπες στο έδαφος, ενώ επίσης καταλαμβάνει περισσότερο από αυτές ξηρές περιοχές.
• Φωλιάζει σε κοιλότητες (κουφάλες) σε κορμούς δέντρων και σπανιότερα στο έδαφος.
• Γεννά σχετικά μεγάλο πλήθος αυγών (5-8), όπως όλα τα είδη που φωλιάζουν σε κοιλότητες, και κατά κανόνα δύο φορές κάθε χρόνο (την Άνοιξη). Τα κλωσσά για 12-15 ημέρες και οι νεοοσοί μένουν στη φωλιά για περίπου άλλες 20.
• Το θηλυκό που βρίσκεται στη φωλιά, κλωσσώντας αυγά ή φροντίζοντας τους νεοσσούς κατά τις πρώτες μέρες της ζωής τους, και νιώσει να απειλείται βγάζει ήχους που μοιάζουν με φιδιού για να απωθήσει τους θηρευτές του.
• Στην προσπάθειά του να απομακρύνει σαρκοφάγα μυρμήγκια που ζουν στους κορμούς των δέντρων από τη φωλιά του (και τους νεοσσούς!) του παρατηρείται πως συνθλίβει κάποια από αυτά στην είσοδο της φωλιάς για να απωθήσει τα υπόλοιπα από το να πλησιάσουν!
• Το χειμώνα παρατηρείται σε μικρές ομάδες συχνά μαζί με άλλες παπαδίτσες (Καλόγερους και Γαλαζοπαπαδίτσες).
• Ένα από τα 4 είδη παπαδίτσας που εμφανίζονται στο νησί μας.