Καλόγερος

Μικρό πουλί με κίτρινο κάτω μέρος και μπλε-πράσινη πλάτη. Χαρακτηριστικό είναι το μαύρο του κεφάλι που κάνει αντίθεση με τα λευκά μάγουλα. Το κίτρινο στήθος του διατρέχει, κατά μήκος, μια λεπτή (στα θηλυκά), ή πιο έντονη (στα αρσενικά) μαύρη γραμμή.  Στα ενήλικα αρσενικά το μαύρο του κεφαλιού είναι μεταλλικής απόχρωσης και το κίτρινο της κοιλιάς πιο λαμπερό. Τα νεαρά άτομα είναι πιο θαμπά σε όλα τους τα χρώματα. Ράμφος και πόδια μπλε-μαύρα.

Εξαπλωνεται σε όλη την Ευρώπη και την Κεντρική και Νότια Ασία, μέχρι την Ιαπωνία και τμήμα της Ινδονησίας, ενώ υπάρχει και σε μια στενή ζώνη στα παράλια της ΒΔ Αφρικής.

Ζεί σε δάση και δενδρώνες δείχνοντας προτίμηση τα φυλλοβόλα δέντρα, αλλά θα το βρούμε σε κάθε περιοχή με πυκνά ή διάπαρτα δέντρα και λιγότερο με ψηλούς θάμνους (πάρκα, κήπους, καλλιέργειες κλπ). 

Στη Λέσβο υπάρχει σχεδόν παντού, εκτός από τις περιοχές με πολύ ανοιχτή και χαμηλή βλάστηση. Ιδιαίτερα  κοινό στους ελαιώνες, τα δάση βελανιδιάς και το πευκοδάσος.

• Τρέφεται με μικρά ασπόνδυλα (έντομα κυρίως και αραχνοειδή) και προνύμφες τους (κάμπιες) μέχρι 1 εκ. μέγεθος αλλά και σπόρους και καρπούς. 
• Είναι πολύ ευέλικτο πουλί και με τα δυνατά του πόδια μπορεί να κρεμιέται ανάποδα καθώς σφυροκοπά κάποιο καρπό για να τραφεί. 
• Φωλιάζει σε κοιλότητες (κουφάλες). Γεννά 8-14 αυγά που κλωσσά το θηλυκό για 10-12 ημέρες. Οινεοσσοί παραμένουν στη φωλιά για 18-25 μέρες και αργότερα όταν φύγουν από αυτή παραμένουν σαν οικογενειακή ομάδα 2-3 εβδομάδες ακόμα.
• Οι νεοσσοί στη φωλιά ταΐζονται σχεδόν αποκλειστικά με προνύμφες (κάμπιες) νυχτοπεταλούδων, όταν αυτές είναι διαθέσιμες, στα περισσότερα μέρη που ζει. Αυτός είναι ο λόγος που ο Καλόγερος αναπαράγεται με μεγαλύτερη επιτυχία σε δάση φυλλοβόλων, όπου οι κάμπιες εμφανίζουν τεράστιες εξάρσεις κάθε Άνοιξη.
• Επειδή έχουν πολλούς νεοσσούς στη φωλιά, οι γονείς πρέπει να φέρνουν κάτι να τους ταίζουν μέχρι και κάθε λεπτό, σε περιοχές της βόρειας Ευρώπης που η μέρα διαρκεί λιγότερες ώρες (λόγω γεωγραφικού πλάτους).
• Αυτό είναι μεγάλος άθλος αν σκεφτούμε πως γεννούν το μεγαλύτερο αριθμό αυγών από όλα τα μικρόπουλα και μόνο οι πάπιες τους ξεπερνούν σε αυτό. Όμως οι γονείς πάπιες μπορούν να πάρουν τα μωρά τους μαζί και να ψάχνουν για φαγητό, δεν χρειάζεται να το κουβαλούν πίσω στη φωλιά όπως ο Καλόγερος που έχει νεοσσούς που γεννιούνται γυμνοί (άρα κρυώνουν και θέλους παραπάνω περιποίηση) και τυφλοί και αναπτύσσονται σιγά σιγά.
• Στην περιοχή μας (Μεσόγειος) γεννά δύο φορές κάθε Άνοιξη.
• Έαν πουλί πολύ καλά μελετημένο σε όλη την Ευρώπη, καθώς εύκολα προσελκύεται και φτιάχνει τη φωλιά του σε τεχνητά κουτιά (nest-boxes). Οι επιστήμονες μπορούν να ανοίγουν τα κουτιά αυτά (ακολουθώντας συγκεκριμένα πρωτόκολλα για να μην ενοχλήσουν τα πουλιά) και παρακολουθούν/μετρούν με λεπτομέρεια την ανάπτυξη των νεοσσών, την επιτυχία της αναπαραγωγής και πολλές άλλες παραμέτρους και μάλιαστα για σειρά δεκαετιών δίνοντας πολύ σημαντικά αποτελέσματα για τη βιολογία και οικολογία των ζώων.
• Μάλιστα, λόγω των παραπάνω εκτεταμένων μελετών, ήταν από τα πρώτα είδη ζώων στα οποία τεκμηριώθηκε η επίδραση της κλιματικής αλλαγής.
• Το Χειμώνα σχηματίζει μεγάλες ομάδες μαζί με άλλα είδη (άλλες παπαδίτσες, βασιλίσκους, τσοπανάκους κλπ) μέχρι και 50 πουλιά μαζί.
• Υπάρχουν 15 διαφορετικά υποείδη του Καλόγερου στην περιοχή εξάπλωσής του. Στα νησιά του Αιγαίου έχουμε το Parus major aphrodite, που έχει πιο άτονα χρώματα από τα άλλα υποείδη της Κεντρικής Ευρώπης.
• Έχουν καταγραφεί πάνω από 90 διαφορετικά πρότυπα στο τραγούδι του!